Starter tussen de wal en het schip

Starters op de woningmarkt kunnen steeds moeilijker een huis kopen. Het is een van de keerzijdes van de huidige woningmarkt. De NVM ziet dit al enkele jaren. Het is goed dat een onafhankelijke instantie als het Kadaster het probleem nu ook ten volle onderkent.

Onlangs publiceerde het Kadaster een onderzoek. Daaruit blijkt dat steeds minder jongeren een woning kopen. Het gaat daarbij vooral om twintigers die de aankoop van hun eerste woning uitstellen, maar volgens het Kadaster blijven ook steeds meer koopstarters ouder dan dertig jaar weg van de koopwoningmarkt. Het vreemde is, meldt het Kadaster, dat dit gebeurt terwijl het aantal jonge huishoudens in Nederland al negen jaar toeneemt.

Meerdere redenen

Dat starters als een van de weinige groepen niet profiteren van de aantrekkende woningmarkt heeft meerdere redenen. Allereerst zijn dat de aangescherpte financieringsregels. Om ‘uitwassen’ uit het verleden een halt toe te roepen, zijn de banken gebonden aan strikte regels rond het verstrekken van een hypotheek. Mensen mogen steeds minder lenen bij de aankoop van hun koopwoning. Wie meer wil, moet eigen geld meebrengen.

Voor veel starters is dat lastig: ze hebben onvoldoende spaargeld en kampen bijvoorbeeld met een studieschuld. Ook hebben jongeren in toenemende mate flexibele arbeidscontracten (zie het groeiende leger aan zzp’ers). Dit belemmert ze in het verkrijgen van een hypotheek. De bank wil garanties en die kunnen deze mensen in hun ogen onvoldoende bieden.

Een ander probleem voor de starters zit in de aanbodkant van woningen. Vooral in de grote stadscentra, zoals in het stadshart van Tilburg is het verkrijgen van een koopwoning al moeilijk door het krappe aanbod en de navenant bovengemiddeld stijgende prijzen, maar voor de starter is het een zo goed als onmogelijke opgave. Daarbij komt het forse tekort aan onvoldoende betaalbare vrije huurwoningen in het middeldure segment, plus dat deze starters niet in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, en het mag duidelijk zijn dat zij tussen de wal en het schip vallen. 

Gelukkig maken veel gemeenten inmiddels werk van de grote bouwopgave in de middenhuursector en wordt een inhaalslag gemaakt op de nieuwbouw koopmarkt. In de jaren van crisis is echter dusdanig weinig nieuw gebouwd, dat het nog een aantal jaar kan duren voordat de woningvoorraad weer op peil is. Verder is het de NVM wat waard als de hypotheekverstrekkers meer (individueel) maatwerk gaan toepassen bij de toekenning van leningen aan starters.